Darurat (1948-1960)

Pengisytiharan darurat pada tahun 1946 adalah disebabkan oleh keadaan politik yang semakin meruncing ekoran kebangkitan golongan radikal melayu dan bukan melayu. Tambahan pula, gerakan komunis yang dipelopori oleh Parti Komunis Malaya (PKM) semakin rancak dan diperhebatkan lagi oleh Rejimen ke-10 PKM (Pergerakan Komunis Malaya) serta kebangkitan golongan agama dalam menuntut kemerdekaan.

Hal ini telah memaksa British untuk memperkenalkan Akta Darurat 1948 dan menangkap golongan ini di kem tahanan politik British. Kemunculan parti-parti radikal di Tanah Melayu telah mula berkembang pada tahun 1946 dan dianggap sebagai parti berhaluan kiri kerana mereka memilih untuk berjuang menuntut kemerdekaan di bawah fahaman kebangsaan melayu yang lebih radikal.

Antaranya ialah PKM (Parti Komunis Malaya), PKMM (Parti Kebangsaan Melayu Malaya), PETANI, API, AWAS, MDU dan Hizbul Muslimin.  PKM telah ditubuhkan pada 20 April 1930, sejak sebelum zaman pemerintahan Jepun lagi dan dikenali sebagai “Pasukan Bintang Tiga”.  Pengasas kepada kumpulan ini ialah Chin Peng.

Sewaktu pendudukan Jepun, PKM telah bekerjasama dengan  British untuk menghalau Jepun keluar dari Tanah Melayu disebabkan oleh layanan buruk tentera Jepun terhadap orang-orang Cina pada ketika itu. Mereka telah menubuhkan Malayan People Anty-Japanese Army (MPAJA) atau “ Tentera Rakyat Tanah Melayu Anti-Jepun. Mereka merupakan kumpulan “bawah tanah” yang menentang Jepun.

Setelah Jepun menyerah kalah, MPAJA atau PKM berniat untuk menubuhkan  Republik Komunis Malaya. Iaitu sebuah  kerajaan fahaman komunis di Tanah Melayu. Pada tahun 1948, PKM yang menentang Persekutuan Tanah Melayu telah melancarkan pemberontakan untuk menentang kerajaan. Pemberontakan bersenjata dan keganasan yang dilancarkan oleh PKM telah melumpuhkan ekonomi Tanah Melayu.

PKMM pula ditubuhkan pada 17 Oktober 1945 dan dipengerusikan oleh Dr. Burhanuddin al-Helmy. Perjuangan mereka berasaskan fahaman kebangsaan melayu, iaitu lebih fokus kepada konsep Melayu Raya. Antara objektif penubuhannya ialah mempersatukan bangsa melayu, menamatkan semangat kebangsaan dalam kalangan orang melayu dan bertujuan menyatukan  Tanah Melayu dalam keluarga besar , iaitu Republik Indonesia Raya.

PKMM telah menubuhkan sayap pemuda dan wanitanya, iaitu API dan AWAS. Kemunculan kedua-dua parti ini benar-benar menunjukkan keradikalan mereka. Ketetapan dan ketegasan pergerakan API dinyatakan secara jelas oleh pemimpin mereka, Ahmad Boestaman dalam Testament politk API yang berbunyi: “Pendeknya API mahu berjuang untuk mencapai kemerdekaan bangsa dan tanah air dengan segala jalan yang terbuka, dengan lembut jika boleh,   keras jika terpaksa.”

Berdasarkan Testament Politik API ini, Ahmad Boestaman telah ditangkap dan didakwa di Mahkamh pada 31 Mac 1947. API dan AWAS juga telah diharamkan oleh British. PKMM serta parti-parti di bawanya telah menubuhkan PUTERA.  Manakala Malayan Demokratik Union (MDU) pula ditubuhkan pada Disember 1945 bermatlamat mengadakan tentangan yang diharapkan dapat mengimbangi sedikit pengaruh nasionalisme melayu supaya mereka tidak terhimpit dan tertekan.

Berikutan ini, maka lahirlah All Malaya Council of Joint Action (AMCJA) pada 22 Disember 1946 yang diketuai oleh Tan Cheng Lock. Akhirnya AMCJA telah bergabung dengan PUTERA. Gabungan PUTERA dan AMCJA dan tuntutan mereka telah membimbangkan British kerana mampu menggugat mereka. Mereka juga bimbang kebangkitan rakyat yang disemarakkan golongan radikal melayu khususnya API, mampu membakar semangat barisan Pemuda UMNO.

Oleh itu, British telah mencari-cari peluang membolehkan mereka meghalalkan tindakan dan penangkapan dan pemenjaraan terhadap pemimpin golongan radikal melayu. Peristiwa pembunuhan tiga orang pengurus ladang berbangsa Eropah pada 16 Jun 1946 di sungai Siput, Perak oleh anggota komunis telah menjadi sebab utama pelaksanaan Akta Darurat 1948 ke atas golongan radikal yang memberikan masalah kepada British di Tanah Melayu.

Tragedi itu telah membawa kepada pengisytiharan darurat pada 18 Jun 1948 di seluruh Persekutuan Tanah Melayu. Ramai tokoh radikal melayu ditangkap dan dipenjarakan. Antaranya ialah Ahmad Boestaman dan Dr. Burhanuddin Al-Helmy.  Pertubuhan politik radikal juga telah diharamkan. Tindakan British memperkenalkan Akta Darurat merupakan suatu tindakan yang telah mewujudkan political vacuum yang bertujuan menyekat proses kebangkitan golongan radikal melayu di Tanah Melayu.  

Semangat radikal tidak dapat dipadamkan walaupun British telah menguatkuasakan Akta Darurat 1948. Malahan, golongan radikal semakin kuat menentang British. Rejimen ke-10 PKM telah ditubuhkan di Pahang dan bergerak di seluruh negeri Pahang termasuk daerah Temerloh dan Kuala Lipis.

Rejimen ini merupakan sebuah pasukan tentera melayu yang dianggotai bekas ahli PKMM, API, AWAS, PETA Barisan Tani Malaya dan Pergerakan Buruh. Pelancaran gerakan bersenjata secara gerila memberikan tamparan hebat kepada British. Hal ini memaksa British mengubah strategi untuk meredakan keadaan.